Dzisiaj w Urzędzie Marszałkowski Województwa Lubelskiego gościli burmistrzowie kolejnych miast, które przyjęły zaproszenie do programu „Pamięć jest naszym obowiązkiem”. W spotkaniu uczestniczył Zdzisław Szwed Członek Zarządu Województwa Lubelskiego.
Tablice upamiętniające społeczność żydowska, pomordowaną podczas II wojny światowej, odebrali burmistrzowie miast: Paweł Dec – Burmistrz Tarnogrodu, Piotr Płudowski – Burmistrz Łukowa, Janusz Urban – Burmistrz Bychawy, Jacek Danieluk – Burmistrz Terespola, Janusz Rosłan – Burmistrz Biłgoraja.
Podobnie jak w większości miast na Lubelszczyźnie, w Tarnogrodzie przed wojną Żydzi stanowili większość mieszkańców. W trakcie okupacji niemieckiej zginęło ok. 2600 Żydów z czego ok.1600 zostało rozstrzelanych na trenie miasta a pozostali zostali zamordowani w obozach zagłady. Działania w ramach Akcji Reinhardt rozpoczęły się od utworzenia getto do którego oprócz lokalnej społeczności żydowskiej, przesiedlono także osoby z praktycznie całego kraju i Austrii. Likwidacja getta rozpoczęła się na początku listopada tego samego roku. 2 września 1942 r. doszło do masowej egzekucji ok. 800-1000 osób, zarówno dorosłych jak i dzieci, których rozstrzelano za domami przy ul. Kościuszki oraz na miejscowym kirkucie. Pozostali z getta zostali przepędzeni do Biłgoraja skąd trafili do obozu zagłady w Bełżcu.
W Łukowie tuż po wybuchu wojny Niemcy spalili 25 żydowskich domów i rozstrzelali kilkudziesięciu Żydów. Po wejściu Sowietów, naziści na chwilę stracili miasto a po odejściu Armii Czerwonej, ponownie dokonali egzekucji na 70 Żydach. w trakcie trwania wojny do Łukowa przesiedlano Żydów z innych miast polskich lub ze Słowacki. Łącznie trafiło tutaj około 5,5 tys. osób a w przededniu likwidacji, getto żydowskie w Łukowie liczyło 11,5 tys. mieszkańców. W październiku i listopadzie 1942 r. Niemcy wywieźli 7 tys. Żydów do obozu zagłady w Treblince. Około 2,2 tys. osób zamordowano na terenie miasta. Po tych wydarzeniach w Łukowie zostało niewielkie getto pełniące funkcję obozu pracy, w którym zajmowano się pracą w magazynach gestapo oraz w firmie skupu jaj i drobiu. W grudniu 1942 r. rozstrzelano około 500 osób przebywających w getcie a w maju 1943 r. wszyscy Żydzi z getta w liczbie 4 tys. osób trafili do obozu zagłady w Treblince. Wojnę przeżyło ok 150 Żydów z Łukowa.
W Bychawie getto funkcjonowało od grudnia 1940 r., w którym przebywało 2600 Żydów, a ponadto 500 osób które znajdowało się w obozie pracy. 11 października 1942 r. Żydzi z getta zostali przetransportowanie do Bełżyc a stamtąd do obozu zagłady w Sobiborze. Wspomniany obóz pracy został zlikwidowany 8 maja 1942 r.. Więźniowie w nim przebywający zostali przetransponowani do obozu pracy w Budzyniu oraz obozu koncentracyjnego na Majdanku.
W przedwojennym Terespolu Żydzi stanowili blisko 70% mieszkańców. Po wybuchu wojny miasto zostało zajęte przez Sowietów. Gdy Armia Czerwona zaczęła się wycofywać, większość mieszkańców pochodzenia żydowskiego uciekła z miasta. Pozostało w nim 284 Żydów, którzy 29 sierpnia 1942 roku zostali przewiezieni do obozu zagłady w Treblince.
Akcja Reinhardt w Biłgoraju rozpoczęła się 2 listopada 1942 r. kiedy to miasto zostało otoczone przez Niemców i nazistowskich kolaborantów. Żydzi znaleźli się w pułapce. Zostali zgromadzeni w pobliżu Rynku a następnie zaprowadzenie do Deutsches Haus, gdzie zostali ograbieni z najcenniejszych rzeczy jakie mieli. Następnie szli przez miasto w kolumnach i byli mordowani w trakcie tego marszu. Ciała Żydów pokryły całą ulicę 3 Maja. Ci którzy zostali przeżyli to przejście zostali zakwaterowanie w barakach przy ul. 3 Maja, wieczorem zostali do nich dołączeni Żydzi z Tarnogrodu i Krzeszowa. Następnego dnia wszystkich Żydów z baraków ustawiono w ośmioosobowych kolumnach a potem znęcano się nad nimi. Zabijano i raniono, łącznie z niemowlętami. Ocalali zostali przepędzeni do Zwierzyńca skąd trafili do obozu zagłady w Bełżcu. 4 listopada 1942 r. Niemcy zabili Żydów przebywających w Szpitalu Powiatowym w Biłgoraju. Wcześniej zostali przeniesieni za ogrodzenie szpital i tam rozstrzelani oraz pochowani. Do końca 1942 r. Niemcy zabili około 300 Żydów a w styczniu 1943 r., getto biłgorajskie zostało całkowicie zlikwidowane.
GALERIA
