Z inicjatywy Marszałka Województwa Lubelskiego, 124 miejscowości z regionu lubelskiego otrzymają tablice pamięci, poświęcone upamiętnieniu dawnych mieszkańców – ofiar ludobójczej Akcji „Reinhardt”, przeprowadzonej przez Niemców w latach 1942-1943.
Tablice nawiązują do 80. rocznicy tamtych tragicznych wydarzeń, obchodzonej w wielu miejscach naszego województwa od wiosny 2022 do jesieni 2023 roku. Pierwsze tablice zostały przekazane 14 listopada 2023 r. do Janowa Lubelskiego oraz Radzynia Podlaskiego. W spotkaniu z marszałkiem Jarosławem Stawiarskim uczestniczyli – burmistrz Janowa Lubelskiego Krzysztof Adam Kołtyś oraz burmistrz Radzynia Podlaskiego Jerzy Rębek.
Przed II wojną światową Żydzi tworzyli 46% społeczności Janowa Lubelskiego i stanowili silne ekonomiczne zaplecze miasta. Prowadzili dwie olejarnie, dwie drukarnie, fabrykę marmolady, browar, bank, 17 piekarni, a także zakłady szewskie i krawieckie.
Po wybuchu wojny część janowskich Żydów ewakuowała się wraz z wojskami sowieckimi na wschód, a pozostali, pod restrykcją okupanta, pracowali przy odgruzowaniu miasta i rozbiórce spalonych domów.
Od wiosny 1942 roku, w ramach Akcji „Reinhardt” rozpoczęto masowe egzekucje żydowskich mieszkańców. Niemcy rozstrzelali 300 osób na cmentarzu żydowskim, podpalili też synagogę wraz z Żydami mieszkającymi w niej po wybuchu wojny. Większość została jednak, w okresie od maja do listopada 1942 roku, wywieziona do obozu zagłady w Bełżcu.
W Radzyniu Podlaskim w okresie międzywojennym mieszkało około trzech tysięcy Żydów, którzy stanowili blisko 60% mieszkańców tego miasta. Wojnę przeżyło zaledwie 50 z nich. We wrześniu 1942 roku Gestapo rozstrzelało poza granicami miasta około 200 Żydów, a 800 osób wywieziono do obozu zagłady w Treblince. W październiku tego samego roku miała miejsce akcja wyłapywania pozostałych Żydów, ukrywających się na terenie miasta. Ujęto wtedy około tysiąc osób, które początkowo przetransportowano do getta w Międzyrzecu, a następnie do obozu zagłady w Treblince.