Zdzisław Szwed, Członek Zarządu Województwa Lubelskiego w imieniu Marszałka Województwa Lubelskiego, przekazał kolejne tablice pamięci, które tym razem trafiły do Krasnobrodu, Frampola, Puław, Zwierzyńca i gminy Uchanie.
W spotkaniu, które miało miejsce w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Lubelskiego, wzięli udział włodarze miast: Kazimierz Misztal – Burmistrz Krasnobrodu, Józef Rudy – Burmistrz Frampola, Paweł Maj – Prezydent Puław, Urszula Kolmak – Burmistrz Zwierzyńca, Leszek Czerwonka – Wójt Gminy Uchanie.
W przedwojennym Uchaniu, Żydzi stanowili 60% mieszkańców. Po wybuchu wojny majątki żydów zostały skonfiskowane a oni sami zostali potraktowani jako siła robocza. W 1940 roku Niemcy utworzyli getto w którym przebywało ponad 2 tyś. Żydów, w tym przesiedlonych z innych ośrodków. W maju 1942 r. na miejscowym cmentarzu zostało rozstrzelanych 43 Żydów z getta a miesiąc później doszło do likwidacji getta. Większość przebywających w getcie została przewieziona na stację kolejową w Miączynie gdzie po selekcji, młodzi mężczyźni zostali wysłanie do wsi Staszic i Stawki. Pozostałe 1650 osób zostało przetransportowanych do nazistowskiego obozu zagłady w Sobiborze.
W Zwierzyńcu pierwsze wydarzenia związane z Akcją Reinhardt zaczęły się we wrześniu 1942 r. kiedy do obozu zagłady został wysłany pierwszy transport Żydów ze Zwierzyńca. Były to wówczas 52 osoby. 21 października 1942 rok rozpoczęła się masowa eksterminacja społeczności żydowskiej. Część osób została rozstrzelana na miejscu pozostałych przepędzono do stacji kolejowej w Szczebrzeszynie skąd zostali wysłani do obozu zagłady w Bełżcu.
Losy Żydów z Puław były wyjątkowo tragiczne. Kilka miesięcy po wybuchu wojny, 28 grudnia 1939 r. dzielnica żydowska została otoczona przez członków formacji policyjnych. 2,5 tys. puławskich Żydów zostało zmuszonych do opuszczenia miasta. Podczas marszu przy -30 stopniach mrozu wiele osób straciło życie, głównie dzieci i osoby starsze. Ci, którzy nie byli zdolni do marszu, zostali zamknięci w puławskiej synagodze gdzie zamarzli. W maju 1942 roku do Puław sprowadzono około 2000 tys. Żydów ze Słowackiego Bardejova, nie wiadomo jednak co dokładnie się z nimi stało. Prawdopodobnie niespełna połowa z tych osób trafiła do obozu na Majdanku a pozostali zostali przetransportowani od obozu zagłady w Sobiborze.
W listopadzie 1943 r. w ramach Erntefest zostali zamordowani prawie wszyscy Żydzi pracujący w obozie pracy przy tartaku w Puławach. Zginęło wówczas 400 osób.
Frampol został zbombardowany 1 września 1939 roku, tym samym większość jego mieszkańców, w tym Żydów szukała schronienia w okolicznych wioskach. W mieście jednak zaczęli się osiedlać uciekinierzy z Biłgoraja i innych miast. Napływ Żydów do zbombardowanego Frampola poskutkował utworzeniem Judenratu. Na początku 1942 r. doszło do pierwszych egzekucji ludności żydowskiej i polskiej. W sierpniu tego samego roku władze niemiecki, nakazały przygotować listę 1200 Żydów, którzy mieli zostać wysłani do obozów pracy na Ukrainie. Pogłoski o masowych mordach jakich dopuszczali się naziści w innych miejscowościach, doszły do tamtejszej społeczności żydowskiej w wyniku czego większość uciekła i zaczęła się ukrywać w pobliskich lasach i Goraju. W mieście pozostało tylko sześciu Żydów. Niemcy w odwecie za tę masową ucieczkę, podpalili wszystkie żydowskie domy w Goraju a znajdujących się tam Żydów przesiedlono z powrotem do Frampola. Niedługo po tym wydarzeniu około tysiąca Żydów zostało rozstrzelanych na frampolskim kirkucie. W listopadzie 1942 r. Żydzi, którzy pozostali w mieście zostali zgromadzeni na rynku i przepędzeni do stacji kolejowej w Zwierzyńcu. Po selekcji, młodzi mężczyźni zdolni do pracy, zostali wysłani do obozu na Majdanku a pozostali trafili do obozu zagłady w Bełżcu.
W Krasnobrodzie Akcja Reinhardt rozpoczęła się latem 1942 r. w święto żydowskie Szawuot. Zostało wówczas zamordowanych kilku członków Judenratu, natomiast Żydzi zamieszkujący miasto zostali zgromadzeni w budynku za klasztorem dominikanów a następnie przewiezieni do obozu zagłady w Bełżcu. Część uciekinierów z transportu wróciła do Krasnobrodu, ale w lipcu 1942 r. zginęli, po tym jak Gestapo podpaliło wszystkie żydowskie domy. Ostatni pozostali przy życiu Żydzi zostali rozstrzelani przez Niemców lub przetransportowani do Zamościa. W lutym 1943 roku Niemcy rozpoczęli poszukiwania i łapanki ukrywających się Żydów, jak również zniszczyli synagogę i cmentarz.
GALERIA
