„Solidarność – to znaczy: jeden i drugi, a skoro brzemię, to brzemię niesione razem, we wspólnocie. A więc nigdy: jeden przeciw drugiemu, jedni przeciw drugim”.
Te słowa Ojca Świętego Jana Pawła II są jego najlepszym przesłaniem na jubileuszowe uroczystości 40. rocznicy Lubelskiego Lipca 80.
Wydarzenie Lubelski Lipiec jest dobrze znane historykom i mieszkańcom Lubelszczyzny, w innych regionach Polski z pewnością znane jest jako określenie Sierpień na Wybrzeżu; i mało kto wie, że te wydarzenia mają ze sobą wiele wspólnego.
Strajki miały miejsce w dniach 8–24 lipca 1980 roku i objęły 91 zakładów w Lublinie, a więc kolejarzy, pracowników komunikacji miejskiej i innych służb komunalnych; niemal wszystkie mniejsze i większe przedsiębiorstwa przemysłowe, budowlane i transportowe. Strajkujący nie wychodzili na ulice i nie organizowali żadnych protestów na terenie miasta. Pozostawali w oflagowanych zakładach pracy, gdzie załogi organizowały wiece, wybierały swoich przedstawicieli do rozmów z dyrekcją zakładu i wyznaczały służbę porządkową. Gdy część załogi pozostawała w pracy, część udawała się do domów. Strajkujący robotnicy zgłaszali, oprócz postulatów ekonomicznych, także żądanie zapewnienia bezpieczeństwa dla strajkujących. Postulaty dotyczyły: płac, zaopatrzenia w podstawowe produkty i artykuły oraz poprawy warunków pracy.
Efektem Lubelskiego Lipca i wydarzeń, jakie miały miejsce później na Wybrzeżu było powstanie Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność”. Trwałą zdobyczą Lubelskiego Lipca, oprócz postulatów socjalnych, płacowych i zaopatrzeniowych, były doświadczenia i postawy działaczy robotniczych. Istotne było też to, że strajkujący domagali się pisemnego zapisu wynegocjowanych osiągnięć. W lipcu 1980 roku na Lubelszczyźnie przełamano barierę strachu i pokazano, że można się porozumieć z władzami państwowymi bez rozlewu krwi.
26 lipca 2020 r. odbyła się uroczysta Gala 40. Rocznicy Lubelskiego Lipca 1980 podsumowująca rocznicę strajków, jakie miały miejsce w dniach 8–25 lipca 1980 roku w Lublinie i na Lubelszczyźnie, z udziałem premiera RP Mateusza Morawieckiego, zastępcy przewodniczącego Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” Tadeusza Majchrowicza, licznie zgromadzonych parlamentarzystów, władz wojewódzkich i samorządowych, przedstawicieli organizacji państwowych oraz oczywiście uczestników Lubelskiego Lipca 1980 oraz związkowców.
Ceremonię poprzedziła uroczysta Eucharystia pod przewodnictwem Arcybiskupa Stanisława Budzika, podczas której uroczystego zawierzenia Matce Bożej dokonał Przewodniczący Regionu Środkowo-Wschodniego Marian Król. Do uczestników gali okazjonalny list skierował Prezydent RP Andrzej Duda. Odczytała go Zofia Romaszewska, doradca prezydenta.
Uroczysta gala była także okazją do wręczenia odznaczeń państwowych, przyznanych przez prezydenta RP. Krzyżem Kawalerskim Odrodzenia Polski odznaczeni zostali Pan Tadeusz Mazur oraz Pani Elżbieta Wilhelm, natomiast Złoty Krzyż Zasługi otrzymali Pan Andrzej Krupa i Pani Wiesława Stec.
Prezydium Zarządu Regionu Środkowo-Wschodniego NSZZ „Solidarność” przyznało statuę Lubelskiego Lipca premierowi Mateuszowi Morawieckiemu, posłowi Przemysławowi Czarnkowi oraz doradcy prezydenta RP Zofii Romaszewskiej.
Specjalnym medalem Lubelskiego Lipca wyróżniono osoby wspierające upamiętnienie wydarzeń z 1980 roku oraz działaczy związkowych, szczególnie zaangażowanych w pracę na rzecz NSZZ „Solidarność”.
Choć różnie potoczyły się losy uczestników Sierpnia, to wszyscy jesteśmy bogatsi o tamte doświadczenia. Po latach zapomnieliśmy o strachu. Nasza obecna postawa jako mieszkańców Lubelszczyzny a przede wszystkim Polaków, jak postawa strajkujących nadal jest stanowcza i konsekwentna. Chcemy dialogu, partnerskich rozmów, a przez taką właśnie postawę chcemy też wynegocjować i osiągnąć swoje cele. Nie boimy się dumnie walczyć o swoje prawa, przekonania, a przede wszystkim godne życie jako ludzi, którzy chcą budować silną, bezpieczną i demokratyczną Polskę.
Pamięć o bohaterach lubelskiego lipca oraz ich zasługach daje nam ogromną siłę do pomnażania dziedzictwa polskiej „Solidarności” i ludzkiej solidarności, dzięki której będziemy mieli okazję do pokazania tego co dobre i piękne w historii naszego kraju, z wyszczególnieniem tego, co dotyczy województwa lubelskiego.
Uroczystą galę zakończył koncert Orkiestry Trybunału Koronnego w Lublinie.
